Na de eerste voorstelling van Mug met de gouden tand, Wilhelm Meisters Leerjaren, volgde wederom een stuk gebaseerd op een literair werk van een bekende auteur. Om Eleanor werd gebaseerd op de roman The Years van Virginia Woolf.
’In de maand dat OM ELEANOR in première gaat is het 45 jaar geleden, om precies te zijn op 28 maart 1941, dat Virginia Woolf afscheidsbrieven aan haar man Leonard en haar zuster Vanessa schrijft, het buitenhuis verlaat en zich naar de achter het huis stromende rivier de Ouse begeeft om daar haar zakken met stenen te vullen en zich te verdrinken.
Vier jaar eerder had ze na veel moeite ‘The Years’ voltooid.
Al in ‘A room of one’s own’ (1929) had Virginia Woolf gewaarschuwd tegen het fascisme van Mussolini. Tijdens het schrijven van ‘The Years’ is Hitler aan de macht gekomen. In ‘The Years’ hebben het kwaad, de wreedheid en oorlogszucht van de maatschappij een plaats gekregen als nooit tevoren in haar werk. In de ‘Three Guineas’, dat ze aansluitend op ‘The Years’ schreef en met de wetenschap van de Spaanse Burgeroorlog, waarin haar geliefde neef Julian Bell zou sneuvelen, zal ze nog sterker haar bitterheid en wanhoop verwoorden. De hoop, haar ideaal van een hervormde maatschappij, waarin vrouwen evenveel rechten en plichten hebben als mannen, zal ze nooit verliezen, het gevecht tegen de steeds terugkerende afgrijselijk angstaanjagende stemmen in haar hoofd wel, daarmee haar romanfiguren die ze zo vaak moed, maar ook gelatenheid meegaf een beetje in de steek latend.
Virginia Woolf overbrugt in ‘De Jaren’ de periode van 1880-1930. Een halve eeuw van grote maatschappelijke omwentelingen (de industriele revolutie) en grote conflicten (de Eerste en de dreiging van de Tweede Wereldoorlog.)
Zij beschrijft hoe met name de vrouwen uit drie generaties van de familie Pargiter opgesloten zitten in hun victoriaanse verleden. Hoe vrees het hoopvolle verlangen verlamt en hen gevangen houdt in een permanent isolement.
ELEANOR is de oudste dochter van kolonel Abel Pargiter.
Als haar moeder na een langdurig ziekbed in 1880 sterft neemt zij de zorg voor het gezin over.
OM ELEANOR is de geschiedenis van een moeder die geen moeder was, de geschiedenis van een weggeschminkt leven.’
(Programma Om Eleanor)
De voorstelling, gespeeld door Mouna Goeman Borgesius, Joan Nederlof en Maureen Teeuwen, werd gespeeld op een speels vertellende, elkaar aanvullend en in de rede vallende manier. De actrices wisselden van vertellend in de derde persoon naar spelend in de eerste persoon, in en uit scènes van het verhaal van de familie Pargiter stappend.
Scenografie
Op het toneel stonden drie stoelen, ontworpen door Wim de Vos, waarmee verschillende opstellingen gemaakt konden worden die fungeerden als verschillende objecten of situaties uit het verhaal. De inspiratie hiervoor kreeg scenograaf Hans Klasema, die elke repetitie aanwezig was, van de ’hele lompe stoelen in de gymzaal in Badhoevedorp’ waar gerepeteerd werd. ’Bruine stoelen, en daar duwden ze mee naar alle scenes, ze gingen een auto spelen en, konden ze op staan... toen heb ik Wim de Vos gevraagd om een stoel te ontwerpen. [...] En het was mooi dynamisch, heel kale vloer weer, dat had ik toch wel ontdekt: ik wil decor maken voor acteurs, voor hun spel. Dus niet voor mij als designer, maar wat je nodig hebt om dit verhaal te vertellen, ik hoef geen achterwanden of objecten die niet gebruikt worden. Dus dan was dat een hele mooie manier om die schuivende stoelen... En daar konden ze eigenlijk alle scènes mee uitbeelden.’
(Uit een gesprek met Hans Klasema, september 2021)
Jan had Hans verzocht om de kostuums en accessoires ’te ontwerpen zoals de mode er over tien jaar uit zou zien’, en dat was volgens hen gelukt. Hans wilde, na de kostuums die hij voor Wilhelm Meijsters Leerjarenhad gemaakt, verder met leren naaien, en begon te experimenteren met kragen. Die konden bijvoorbeeld heel lang zijn of overlopen in de achterkant van een jurk. De kostuums konden elk veranderd worden door de voorstelling heen. Elke jurk kon bijvoorbeeld langer worden, omdat in het verhaal een avondsituatie ontstaat.
(Uit een gesprek met Hans Klasema, september 2021)
Promotiemateriaal:
TEKSTFRAGMENT
Mouna [...] Kijk Peggy, zie je die schoorsteen?
Joan Ja.
Maureen En die schoorsteen?
Mouna Ja.
Maureen Daartussenin heb ik mijn eerste vliegtuig gezien. Ik weet niet meer wanneer het was precies. Miriam Parish was hier want die heeft mijn flat helpen inrichten…
Mouna Hak op de tak. Ouderdom.
Maureen We dachten dat het een grote vogel was, maar niks geen grote vogel, het kwam zo, woeps, over de flat heen en Miriam zei: Nell de wereld wordt nooit meer zoals vroeger.
Joan Dat rotsvaste geloof van de ouderen in de wetenschap.
Mouna Wij doktoren, wij worden dagelijks geconfronteerd met de onkunde van doktoren.
Joan Allemaal een zeepbel.
Mouna O, ik word een beetje duizelig. Ik kan even niet meer…
Joan Ja, een zeventig jaar oud brein, daar zitten duizenden deurtjes in…
Maureen Dan klapt zo’n deurtje open en dan komt daar een herinnering uit.
Joan Dat kan een hele nare zijn. Nell, wat is er aan de hand?
Mouna O, niks ik krijg alleen maar even een beeld en dat vliegtuig komt over me heen en opeens zit ik in een kelder vol mensen en de bommen die vallen over me heen en doodsbenauwd heb ik het. En Sarah die staat op en die zegt: op een nieuwe wereld, op een nieuwe wereld.
Joan Maar dan gaat de bel voor de taxi, dus ze moeten nu echt naar beneden.
Maureen En terwijl ze de trap aflopen valt Eleanors oog op een krant en ze raapt hem op.
Joan En dan hoor ik haar zeggen: godverdomme wat heeft die kerel een Duitse rotkop.
Maureen Ja, wat een gore rotkop.
