Na de succesvolle solo U bent mijn moeder met Joop Admiraal werkte Jan Ritsema vanaf eind 1982 opnieuw aan een solo-voorstelling. Dit keer regisseerde hij de Nederlandse journalist, interviewer en presentator Ischa Meijer (https://www.ischameijer.nl/) in zijn one-man show genaamd Der sympathische Jude. De solo behoorde tot een reeks zelfgeschreven en autobiografische voorstellingen, die Meijer maakte onder zijn artiestennaam Izzy M. In deze voorstellingen-reeks speelde Meijer de entertainer Izzy M, die een act voorbereidde, maar op de avond zelf toch geen zin had om deze op te voeren. In plaats daarvan sprak hij over zijn leven. Tussen een wachttorentje, doodlopende treinrails en prikkeldraad zong en vertelde hij over sex, liefde, oorlog, God en zijn Joodse wortels.
Spelen in Duitsland
Op een dag nam Ischa zich voor op zijn veertigste naar Duitsland terug te keren. Hij wilde een voorstelling spelen in zijn ’land van herkomst’, waar hij als baby het concentratiekamp Bergen-Belsen overleefde. Deze kans kreeg hij in 1983, toen hij werd uitgenodigd voor het Amsterdam-Berlijn festival; een jaarlijkse kunstuitwisseling van vernieuwende en vaak alternatieve kunstwerken in Berlijn. In overleg met Jan besloot Meijer een programma samen te stellen dat uitsluitend op dit Duitse festival zou spelen. De reeds bestaande tekst werd hiervoor volledig naar het Duits vertaald.
Naar aanleiding van de titel van de voorstelling vroeg het organiserend comité zich af of de voorstelling niet te provocerend zou zijn. Hierop antwoorde Meijer dat hij voornamelijk iets met zichzelf te vereffenen had: "Ik wil dus niet de Duitsers met hun verleden confronteren, ik confronteer mezelf met het verleden. Ik ben een potentiële Messias en geen onderwijzer of vormingswerker. Ik kom hier niet om te bekeren maar om die mensen iets te vertellen" (De Volkskrant, Theo Temmink 13 juni 1983).
Hoewel Meijer met Der sympathische Jude dus niet uit was op provocatie, vond hij het toch best spannend om in Duitsland te spelen. De voorstelling deed echter weinig stof opwaaien. Het Duitse publiek moest enkel even wennen aan de pittige humor van Meijer. Vooral de opmerkingen over God en over het geloof lagen volgens Ritsema nog iets gevoeliger dan in Nederland.
Repetitieproces
Net als met Joop Admiraal, repeteerden Ritsema en Meijer voornamelijk ’s avonds en ’snachts. Het vertrekpunt was het samenbrengen van fragmenten van Meijer’s eerdere werk. In een interview vertelde Jan hierover het volgende:
"Het verschil met Joop is, dat er van Ischa al veel ruwe tekst ligt. En daar tobben we samen over. Ik heb graag veel tijd als ik met iemand werk. Met Ischa ga ik al sinds september iedere maandag eten. En we zijn nu al een maand elke, echt elke nacht bezig te repeteren. Van half elf tot half drie."
(Nieuwsblad van het Noorden, Syp Wynia 8 april 1983).
Eerder liet Meijer zich al regisseren door onder andere Ton Lutz, Leonard Frank en Lodewijk de Boer. Met Jan werkte hij graag aan zijn speltechniek. Hij kreeg advies over toneelspelen en over het ’echt’ en ’onecht’ zijn op toneel. In interviews vertelde hij van Jan te hebben geleerd ’overtuigender te spelen’.
De repetities verliepen echter niet altijd even gemakkelijk. Zo stonden de twee zo nu en dan met het bloed in de ogen aan weerszijde van de straat naar elkaar te schreeuwen. Aldus Meijer: "Vier maanden lang hebben Jan en ik zo gezwoegd dat we soms bijna huilend tegen elkaar zeiden: wat een vreselijke lijdensweg." (De Telegraaf, Peter Liefhebber 11 juni 1983). Ondanks het soms zware repetitieproces bleek Meijer uit interviews zeer gelukkig te zijn met het eindresultaat.